Menisküs ve Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) Yırtılması Ameliyatına Genel Bakış
Menisküs ve ön çapraz bağ (ÖÇB) yırtıkları, özellikle sporcularda yaygın görülen diz yaralanmalarıdır. Genellikle dizin ani dönme hareketleri, direkttttttt darbe veya travma sonucu bu iki yapı aynı anda hasar görebilir. Bu kombinasyon yaralanmasının tedavisi, dizin stabilitesini ve fonksiyonunu geri kazandırmak için genellikle cerrahi müdahale gerektirir. Ameliyat, artroskopik (kapalı) yöntemle gerçekleştirilir ve genellikle tek seansta her iki sorun da çözülür.
Ameliyat Öncesi Hazırlık Süreci
- Hasta, detaylı bir fizik muayene, MR görüntüleme ve gerekirse diğer testlerle değerlendirilir.
- Yırtığın tipi, boyutu ve yerine göre en uygun cerrahi teknik planlanır.
- Ameliyat öncesi genel sağlık kontrolleri (kan testleri, EKG vb.) yapılır.
- Hasta, ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci hakkında bilgilendirilir.
Ameliyatın Aşamaları
Ameliyat, genel veya spinal anestezi altında, artroskopik (kapalı) yöntemle yapılır. Cerrah, diz çevresine birkaç küçük kesi açarak artroskop (küçük bir kamera) ve cerrahi aletleri diz eklemi içine sokar.
1. Menisküs Onarımı veya Kısmi Menisektomi
- Menisküs, kanlanmanın yeterli olduğu bölgede (özellikle dış kenar "kırmızı bölge") yırtılmışsa, onarım (dikiş atılması) tercih edilir. Bu, menisküsün korunmasını sağlar ve gelecekteki kireçlenme riskini azaltır.
- Eğer yırtık kanlanmanın az olduğu bölgedeyse ("beyaz bölge") veya onarıma uygun değilse, yırtık olan kısım çıkarılır (kısmi menisektomi). Bu işlem, sıkışmaya neden olan parçanın alınmasıyla ağrıyı giderir.
2. Ön Çapraz Bağ (ÖÇB) Rekonstrüksiyonu
ÖÇB yırtığı kendi kendine iyileşmez. Bu nedenle, yırtık bağın yerine yeni bir bağ (greft) yerleştirilir. Bu işlem şu adımlardan oluşur:
- Greft Alınması: En yaygın olarak hastanın kendi vücudundan (otogreft) alınan doku kullanılır. Yaygın greft kaynakları şunlardır:
- Patellar tendon (diz kapağı kemiği ve kaval kemiği arasındaki tendonun bir kısmı)
- Hamstring tendonları (uyluğun arka kısmındaki tendonlar)
- Kadavradan alınan doku (allogreft) da bazı durumlarda kullanılabilir.
- Tünel Açılması: Cerrah, kaval kemiği (tibia) ve uyluk kemiğinde (femur), orijinal ÖÇB'nin anatomik yerleşimine uygun olacak şekilde kemik tünelleri açar.
- Greftin Yerleştirilmesi ve Tespiti: Hazırlanan greft, bu kemik tünellerinden geçirilerek yerleştirilir. Greft, dizin yeni ön çapraz bağı olacaktır. Greftin uçları, vidalar (biyo-uyumlu emilebilir veya metal), kemik blokları veya diğer tespit cihazlarıyla kemiklere sıkıca sabitlenir.
Ameliyat Sonrası ve Rehabilitasyon
Ameliyatın başarısı büyük ölçüde rehabilitasyona bağlıdır. - İlk birkaç gün: Ağrı ve şişliği kontrol altına alma, dizlik kullanma ve koltuk değneği ile yürüme.
- İlk 6 hafta: Dizin hareket açıklığını geri kazandırmaya yönelik hafif egzersizler ve kas güçlendirme (özellikle kuadriseps).
- 3-6 ay: Denge, koordinasyon ve ileri fonksiyonel egzersizler.
- 9-12 ay: Spora özgü antrenmanlara geçiş ve spora dönüş (sporun türüne göre değişir).
Önemli Noktalar
- Bu ameliyat, dizdeki stabiliteyi sağlamak ve uzun vadeli eklem sağlığını korumak için hayati öneme sahiptir.
- Ameliyat tekniği ve kullanılacak greft, hastanın yaşı, aktivite düzeyi ve yaralanmanın niteliğine göre cerrah tarafından kişiselleştirilir.
- Rehabilitasyon sürecine titizlikle uyum, tam iyileşme ve spora/aktif yaşama güvenli dönüş için şarttır.
|